Męcikał Niecodziennik

niedziela, 27 stycznia 2019

Taki Piec - z pamiętników Pana Jerzego Świerczka

Piec chlebowy stał w Czernicy jeszcze w połowie XX w. na rozwidleniu dróg do Czyczków (miedzy obecna kapliczka a domami Alp. Obecnie jeszcze czynny piec do zbiorowego wypieku chleba znajduje się w Widnie.

W takim piecu pieczono chleb przez wszystkich mieszkańców osiedla. Jeden wkład

wystarczał co najmniej na tydzień. Z resztówek ciasta pieczono tzw. ruchanki

To co pieczono. Chleb na liściu chrzanu, chleb na blasze oraz ruchanki i bułeczki

Nie z jednego pieca chleb jadł.

Na czarnej roli, biały chleb się rodzi.

Zjedzony chleb ciężko odrobić

niedziela, 11 listopada 2018

Pamiętnik Pana Jerzego Świerczka - Reforma rolna

Reforma Rolna.

W marcu 1945 r. na terenie powiatu chojnickiego powołano gminne komisje reformy rolnej.

I zaczęło się. Dużo gospodarstw zostało pozbawionych sporo areałów ziemi i lasów.

Na pomorzu przyjęto zasadę, upaństwowieniu podlegał las ponad 25 ha, a ziemia ponad 50 ha. W ten sposób całkowitej likwidacji uległo gospodarstwo Stefana Pestki w Pokrzywnie ( 188,25 ha w tym 103,5 ha lasu 11,5 ha wód 12,5 ha pastwisk łąk oraz 35 ha ziemi ornej)

i Stefana Januszewskiemu w Turowcu. (240 ha lasu i 20 ha nieużytków.)

Reforma w/w zabrała nie tylko ziemię i lasy, ale też zabudowania. Pan Stefan Januszewski w 1944 za męcikalskich partyzantów ( nie tylko on) został przez Niemców wywieziony do obozu koncentracyjnego Stuthofie, gdzie zginął.

Jego żona z dziećmi musiała opuścić Turowiec i zamieszkać w Męcikale - Dąbrówce u rodziny. Na bazie tego gospodarstwa powstało leśnictwo Turowiec.

To tego areału dołączono las p. Januszewskich z Parowy.

Drugim takim poszkodowanym był wspomniany już gospodarz z

Pokrzywna, gdzie z zabudowań powstała leśniczówka Pokrzywno. Do leśnictwa dołączono lasy p. p. Dulka Władysława. Jażdżewskiej Józefy, Główczewskiej Marii, Kroplewskiego Pawła.

Pan Stefan Pestka aby zamieszkać w swym domu (początkowo musiał się

wyprowadzić do Czyczków) a jak jego syn Edmund został robotnikiem leśnym, przez to miał prawo mieszkać bezpłatnie w osadzie leśnej (własnej) i pracował przy wyrębie „swego" lasu. Oraz dzierżawił „własne" grunty rolne.

pnie miał prawo dokonać zbiorów zboża przez siebie zasianego, bo ziemia już nie była jego.

Państwo Pestcy mieszkali w połowie domu w Pokrzywnie do 1976 r. Następnie zamieszkał Brunka Andrzej i Gierszewski Zygmunt.

Natomiast w drugiej połowie mieszkała p. Kosobudzka do 1948 a po utworzeniu l-ctwa Pokrzywno leśniczy Kobus Alojzy, następnie Łangowski Władysław, Bałka Wiesław, Ryduchowski Kazimierz, obecnie Czarnowski Józef.

Do obecnej pory cały areał leśny został przebudowany, bardzo mało pozostało powierzchni leśnych starszych jak 60 lat. Natomiast ziemia orna jest w większości zalesiona. Takie są skutki Reformy Rolnej. Nadal te powierzchnie są własnością Skarbu Państwa. Jednak są takie instytucje np. kościoły - że zabrane powierzchnie – zwrócono. Taka jest Polska sprawiedliwość i prawo.

Można by zwrócić, chociaż do 24,99 ha.

Ale istnieje pytanie, jak pogodzić spadkobierców, którzy wychowani zostali w innej rzeczywistości..

niedziela, 4 listopada 2018

Pamiętnik Pana Jerzego Świerczka - Dla przypomnienia

Tu w tym domu zaraz po wojnie mieściła się spółdzielnia „Zgoda” prowadzona przez Wojciecha Tyborskiego. Zalążek GS -u

A w tym budynku miała siedzibę Gromadzka Rada Narodowa Spółdzoenia Samopomoc Chłopska

Poczta Polska

Zaraz po wojnie była karczma p. Elżbiety Jankowskiej (Gierszewska) Poczta – agenci Teofil Szczepański, Tachasiuk, Józef Werochowski.Biblioteka prowadzona przez Elżbietę Gierszewska a później jej córkę Sabinę

czwartek, 25 października 2018

Pamiętnik Pana Jerzego Świerczka - Trochę o sołtysach

Męcikał został wyzwolony przez wojska Armii Czerwonej w dniu 25 lutego 1945 r przez 70 Armię 2 Frontu Białoruskiego.(Dla ciekawości podam, że Chojnice były wyzwolone 14 lutego, Krojanty 22 lutego, Brusy 4 marca) Od tej chwili życie w Męcikale zaczynało się normować.

Do wioski wracali mieszkańcy, którzy musieli uciekać, lub zostali wywiezieni do obozów. Taką min. rodziną wywiezioną byli p. Trzebiatowscy. Po powrocie z obozy w Potulicach został p. Bernard Żmuda - Trzebiatowski

Tak, więc pierwszym w wyzwolonym Męcikale sołtysem. W Funkcję tą pełnił do roku 1952. Od tego czasu sołtysem został wzorowy gospodarz Jan Wałdoch.

W tym czasie sołectwo nazywano gromadą, a jego pieczątka prostokątna z napisem" GROMADA MĘCIKAŁ". Wszelkie wiadomości dla mieszkańców były dostarczane przez sołtysa za pomocą tzw. kluki. Była to odpowiednio wyprofilowano deska, na którą pineskami mocowano kartkę z wiadomością i po przeczytaniu odnoszono do sąsiada. Po Janie Wałdochu sołectwo obejmuje p. Jan Jankowski syn sołtysa z przed 1939 r. i okupacji (Maksymiliana).

Pana Jana Jankowskiego w mowie potocznej nazywano "busiek".

W tym okresie dla bezpieczeństwa mieszkańców w nocy wystawiano warty nocne. Początkowo wartami byli objęci mieszkańcy, którzy odpowiadali pewnym warunkom. Sołtys sporządzał grafik - kto i kiedy ma stróżować. Następnie zatrudniono stróża, który otrzymywał wynagrodzenie pochodzące ze składek, tych, którzy byli objęci obowiązkiem pełnieniem stróżowania. Takim stróżem przez kilka lat był p. Maksymilian Pestka (Kostul). Po Janie Jankowskim sołectwo obejmuje wybrany na zebraniu wiejskim p. Jan Januszewski (szwagier Jana żonaty z jego siostrą Heleną.) Jest sołtysem kilka kadencji.

Wszelkie zebrania wiejskie odbywały się w szkole, a po wybudowaniu w 1961 roku świetlicy wiejskiej spotkania wiejskie organizowano na tej sali, a od 1962 w Klubie Rolnika "Męcikalanka, który zlokalizowany był w tej świetlicy.

Po rezygnacji z sołtysowania, funkcję obejmuje jego syn Piotr Januszewski. W roku 1994 sołtysem mieszkańcy wybierają Jana Pokrzywińskiego (męża agentki pocztowej), który funkcję pełni przez dwie kadencje do grudnia 2002 r. Na zebraniu w grudniu 2002 zostaję większością wybrany p.

Edward Januszewski - rolnik. Pełni obecnie ( 2004) druga kadencję. Do pomocy od kilku lat ma Radę Sołecką wybieraną na wiejskim zebraniu na 4 letnią kadencję.

W latach powojennych sołtys był panem we wsi. Zbierał podatki, organizował szarwarki (furmanki), prowadził książkę meldunkową, wydawał świadectwa pochodzenia zwierząt, zbierał należności na SFOSiK ( Społeczny Fundusz Odbudowy Stolicy i Kraju-do końca 1956 r.) wydawał kartki żywnościowe, był organizatorem różnych uroczystości państwowych i społecznych np.l Maja, dożynki, 22 Lipca.(Furmanki na dojazd do Brus) oraz tak modnych w tych czasach prac społecznych. Potwierdzał swą pieczątką obecność na swoim terenie różnych przedstawicieli władz.
W latach 70-tych pobierał opłaty na SFOZ (Społeczny Fundusz Ochrony Zdrowia). Obecnie zakres obowiązków sołtysa jest ograniczony, ale jeszcze odpowiada przed mieszkańcami za to, co ma być zrobione dla wsi. Musi w obecnym czasie wykazywać więcej własnej inicjatywy, bo w społeczeństwie nie ma już takiej woli do prac społecznych. Jednym słowem nic za darmo. To decyduje o otrzymaniu absolutorium na zebraniu wiejskim. Inaczej trzeba wybierać nowego sołtysa. Najdłuższą kadencję jako sołtys pełnił Jan Jankowski.

Pamiętnik Pana Jerzego Świerczka - Budowali mosty dla Pana Starosty.

Budowali mosty dla Pana Starosty

Tak wyglądała budowa pierwszego betonowego mostu przez Brdę w Męcikale około roku 1911.(przed I wojną) Na fotografii otrzymanej od p. Ambrożego Jankowskiego widać zgromadzonych pracowników, oraz sposób budowy oszalowania mostu. Z prawej strony to karczma której właścicielem był Jankowski.

To jest most drewniany, który połączył brzegi Brdy po wybudowaniu szosy w 90 latach XIX w. Po wysadzeniu w 1939 roku betonowego, został pobudowany podobnej konstrukcji. W 1945 ponownie wysadzono i w marcu 1945 wojska radzieckie odbudowały most drewniany, który stał do około 1967 roku. Jak widać był on miejscem spotkań i dobrym miejscem wędkowania. Widoczna na zdjęciach karczma spaliła się w 1945 r.

To drugi most betonowy (już w innym miejscu) budowany w latach 1947/48 Już w latach 1944 Niemcy wytyczyli przebudowę szosy przez Męcikał, aby zlikwidowaćniebezpieczne zakręty, w tym budowę nowego mostu.

Most kolejowy na trasie Chojnice – Kościerzyna przez rzekę Brda w Męcikale – Dąbku. Odbudowany w roku 1955, w miejsce frontowego drewnianego zbudowanego w marcu 1945 przez wojska radzieckie.

Most kolejowy na rzece Brda. Wysadzony w powietrze w lutym 1945 przez Niemców.
Na moście parowóz.

Mostek przez rzeczkę Struga na szosie Męcikał – Brusy. Pierwotnie było sklepienie łukowe z cegły, w 1945 próbowano wysadzić i było uszkodzone. W roku 1958 zostało przebudowane.